Op 10 mei 2017 stuurde minister Schultz van Haegen antwoorden op extra schriftelijke vragen naar de Eerste Kamer. De vragen zijn afkomstig van de politieke fracties in de Eerste Kamer en zien op de vier ontwerpbesluiten die bij de Omgevingswet horen. De minister ging daarbij ook in op de vraag of het niet verstandig is om de huidige watertoets in de wet te regelen. Ook wel de watertoets in omgevingswet.
De minister geeft onder meer aan dat een wettelijke regeling van de watertoets een aantal minder wenselijke gevolgen kent. Zij vreest dat er discussies gevoerd worden over de vraag of aan alle vereisten is voldaan in plaats van op de inhoud en kwaliteit van het geformuleerde beleid. ‘Dit is ook de reden waarom in de Omgevingswet en de AMvB’s bewust terughoudendheid is betracht bij het stellen van eisen aan omgevingsvisies’, zo geeft de minister aan.
De Unie van Waterschappen (UvW) is juist een voorstander van een wettelijke verankering van de watertoets. De ervaringen met de watertoets zijn daarbij bepalend. In de huidige regeling is de watertoets opgenomen in het Besluit ruimtelijke ordening.
De UvW geeft onder meer aan dat tijdens het watertoetsproces een aantal stappen wordt doorlopen met waterbeheerders om na te gaan of er rekening wordt gehouden met waterbelangen in ruimtelijke planprocessen van gemeenten, provincies en het Rijk.
De kern van de watertoets is het vroegtijdig overleg, een wateradvies en een waterparagraaf in de ruimtelijke plannen. De UvW benadrukt dat de OESO in haar rapport naar de toekomstbestendigheid van het Nederlandse waterbeheer (maart 2014) concludeert dat bij ruimtelijke ordeningsprojecten in Nederland nog te weinig rekening met water wordt gehouden. Als gevolg hiervan moeten vaak achteraf kostbare maatregelen worden genomen om wateroverlast te voorkomen of te verhelpen.
De UvW wil kortom juist een stap verder gaan. Zo bestaat de wens om de watertoets te verbreden met plannen waarvoor de watertoets nu (nog) niet wettelijk verplicht is. Dit is verwoord in het Bestuursakkoord Water.
De minister blijft desondanks volhouden dat de watertoets voldoende geborgd is.
Zij wijst op de zogenaamde instructieregel waarin het aspect water verwoord wordt. Een instructieregel is afkomstig van een ‘hoger’ bestuursorgaan en gericht tot een ander, ‘lager’ bestuursorgaan. In zo’n instructieregel staat hoe het (lagere) bestuursorgaan een taak of bevoegdheid moet uitoefenen. Op nationaal niveau staan de instructieregels in het Besluit kwaliteit leefomgeving. Op lokaal niveau kan gemeente en/of waterschap de instructieregels vinden in de provinciale omgevingsverordening. Verder gaat het niet. Een gemeente kan dus bijvoorbeeld niet aan een waterschap een instructieregel opleggen.
De minister wijst ook op het algemeen geformuleerde artikel 2.2 van de Omgevingswet. Het ziet op afstemming en samenwerking tussen bestuursorganen. Daaruit volgt ook dat waterbeheerders betrokken worden bij het opstellen van de omgevingsvisie.
Voor meer informatie over deze uitspraak kunt u contact opnemen met Robert: robert@zypp.nl
